BAŞARI FORMÜLÜ GELİŞTİRMENİN FORMÜLÜ NEDİR?
Kişisel gelişim kitaplarında sık sık başarı formülleri ile karşılaşırsınız. Acaba bu formüller nasıl üretilir? En ünlü formüller nelerdir? aşağıda anlatılan akrostiş tekniği ile siz de kendi formüllerinizi yaratabilirsiniz.
Bir gün Einstein'dan hayatta nasıl başarılı olunabileceğini formüler bir ifade ile anlatması istendi. "Eğer 'A' hayatta başarılı olmayı gösterirse formül söyle olur; A=x+y+z. Bu formülü X çalışmayı, Y ise eğlenmeyi ve dinlenmeyi gösterir. dedi. Dinleyenlerden birisi merakla sordu; 'Peki Z neyi gösterir?' Einstein cevap verdi; çenenizi tutmayı.'
İnsanlar neden formüllere ihtiyaç duyar? Neden birçoğumuz 'İşin sırrı'nı arıyoruz? Çünkü çok yoğun bilgi bombardımanı arasında önemliler ile önemsizleri kırıştırabiliyor. Kritik noktaları unutabiliyoruz. Bilginin özünü almanın ve prensipleri gündelik hayatımızda kullanabilmenin bir yolu formüllerdir. Bilgiyi formülleştirmenin yolu da akronim ya da popüler deyişle 'akrostiş'dir. Akrostişte bir konu ile ilgili kritik noktalar, önemliler öncelikle saptanır ve bunların ilk harflerinden anlamlı bir kelime, formül meydana getirir. Akrostiş bir şifredir. En büyük yararı bilgiyi popülerleştirmesi ve prensiplerin kolayca hatırlanmasını sağlamasıdır. Gündelik hayatın koşuşturmaları içerisinde hayatın kritik boyutlarını akıldan çıkarmamanın yolu onları bir akrostiş haline getirmektir. Akrostiş en çok özel eğitim ve iş dünyasında kullanılır. Bu makalede açıklanan akrostiş örneklerini inceleyerek kendi akrostişlerinizi kendiniz hazırlayabilirsiniz.
Ülkemizdeki en yaygın akrostiş ASPAVA'dır. 'Allah, Saadet, Para, Aşk, (Afiyet) Versin, Amin'dir. Lokanta tabelalarında yaygın olarak kullanılır. Mahçup açıklarında şöyle bir matbu şiirleri vardır, Seviyorum ama kimi, Een tatlı birisini, Nasıl anlatsam sana, İlk harflere baksana!' Otomobil sahiplerine otomabilin günlük bakımını hatırlatan akrostiş ise HAYRET'tir. Açılımı 'Hava, Akaryakıt, Yağ, Radyatör, Elektrik ve Tedbirler'dir.
Ünlü tarihçi Charles Beard'a, tarihten alınacak en önemli derslerin neler olduğu soruldu. Tarihçi, dört kısa cümle ile cevap verdi:
1) İlahlar yıkmak istediklerine önce iktidar deliliğine tuttururlar.
2) İlahların değirmeni yavaş yavaş ama son derece ince öğütür.
3) Arı yağma ettiği çiçeği döller.
4) Karanlığın en çok arttığı anda gökteki yıldızları görebilirsiniz.
Bu cümleleri akrostiş haline getirirsek nasıl olabilir? '4 T Yasası' diye biliriz. 1. cümle 'Tutku', 2. cümle 'Temizleme' 3. cümle 'Tazeleme' 4. cümle ise 'Toparlama' kelimeleri ile temsil edilebilir.
Akrostişler en çok ihtiyaç duyan gruplardan biri de işadamlarıdır. gündelik hayatın koşuşturmaları ve yoğun iş yükü altında çalışıyorken bir takım önemli ilke, veya bilgileri akrostişlerle akıllarında tutarlar. Geçen yıl Ekonomist derisi iş dünyasının yaygın akrostişlerinin bir derlemesini yapmıştı. Uluslararası alanda popüler olan, yönetim danışmanlarını peşinden sürükleyen formüllerden bazı örnekler.
1) Başarılı bir yönetim için 4 M Yasası.
Man (İnsan)
Machine (Makine)
Money (Para)
Management (Sevk ve İdare)
2) Japon firması Matsushita'nın eleman seçme kriteri; SMİLE!
Skill (Beceri)
Management ability (Yönetim Yeteneği)
Internal flexiblity (Esneklik)
Language facility (Yabancı Dil Bilgisi)
Endevaour (Gayret, Azim)
3) Başarılı pazarlamanın sırrı; 4 P Kuralı
Product (Ürün)
Price (Fiyat)
Promation (Promosyon)
Place (Satış Noktası)
4) T.Peters, Waterman ve Pascale'nin geliştirdiği başarılı yönetimin 7 S'si
Stratagy (Strateji)
Structure (Yapı)
Systems (Sistemler)
Style (Tarz, Üslup)
Shared valves (Ortak Değerler)
Skills (Yetenekler)
Staff (Kurmay Kadrosu)
5) Satın almanın 4 O'su
Objects (Ürün)
Objectives (Hedefler)
Organization (Organizasyon)
Operations (Faaliyetler)
Akrostişt başka nerelerde kullanılabilir? Konuşma yaparken, hedef belirlerken, bir şey öğretirken-öğrenirken makale yazarken, planlama yaparken akrostiş kullanılabilir. Örneğin, bir mafya babası en çok nelere ihtiyaç duyar? Tabii ki PEPSİ'ye (Para, Eğlence, Pipo, Silah, İş). Sizin rüyalarınızı gerçekleştirmek için nelere ihtiyacınız var? Belki de SİBOP işinizi görebilir. (Söz, İş, Bilgi, Organizasyon/ortak, Para). Ortalama bir insan en çok istediği üç şey nedir? Servet, şöhret ve şehvet. Türkiye'nin geri kalmasının nedeni 3 S olabilir mi? Spor, Siyaset, Sorunlar...
Bir akrostiş nasıl yaratılır? Bir 'DAKİKA' uğraşarak! Akrostiş üretmenin akrostiş DAKİKA'dır Açılımı; Düşünce, Anahtar kelime, Kafiye ilişki, Konsept, Ayarlamalar. Akrostiş oluşturmak için ilk adım o konu ile ilgili düşüncelerin toplanmasıdır. O düşünceleri veya ilkeleri temsil edebilecek anahtar kelimelerin seçilmesi, bulunması ikinci adımdır. Kelimelerin ilk harflerinin kafiyeli, mantıklı veya ilginç bir ilişki oluşturacak şekilde bir araya getirilmesi gerekir. Bunun için de konuyla ilgili bir konsepte, bağlama, çerçeveye ihtiyaç vardır. İlk denemede uyumlu bir sonuç elde edilemeyeceğinden yeniden denemek, değiştirmek, uyarlamalar, ayarlamalar yapmak gerekir. Bu son adım en iyiye ulaşıncaya kadar denenen 'yap boz' oyunu gibi düşünülebilir. Örneğin; sorun çözmek için önce neler olup bittiğini gözlemleme tespitler yapmak gerekir. Bu tespitlerin iyi değerlendirilmesi, taklit edilmesi gerekir. Sonraki adım sorunun adını doğru koymaktır. Soruna karşı doğru bir tavır, tutum benimsemek de önemlidir. Tenkit edici değil teşvik edici bir tutum takınılmalıdır. Doğru tavır gerekli ise de yeterli değildir. O sorunu çözmek için doğru teknikleri de bilmek, çözüm formüllerini soruna uygulamak gerekir. Bu düşünceler nasıl akrostişe dönüştürebiliriz? İşte size sorun çözmenin 5 T’si ; Tespit et, Tahlil et, Tanımla, Tavrını doğru koy, Tekniğini öğren. Siz de ‘mutlu olmak için’ ‘başarılı olmak için’, ‘insanlarla iyi geçinmek için’, neler yapılması gerektiği hakkındaki bildiklerinizi bir araya getirerek kendi akrostişlerinizi oluşturabilirsiniz.
Kaynak