MUHİDDİN İBNİ ARABİ'DEN ÖĞÜTLER

(Allah'ım, maksadım SENsin ve SENin rızan da arzumdur)

1. Abdest, başlı basma bir ibadettir, Abdestli bulun.

2. Evlere izinsiz girmeyin.

3. İnsanın kendi şahsına rahmeti, başkasına rahmetinden daha büyüktür.

4. Peygamberlerden sonra, insanlar üzerinde en büyük hak, ana ve baba hakkı­dır. Duada, nefsini, ana babasına takdim emrolunmuştur. Kur'an 71:28 bunu, "Rabbim beni, anamı, babamı, evime inanmış olarak gireni, inanan erkek ve kadınları bağışla; zalimlerin de yalnız helakinı artır," şeklinde belirtir.

5. Eğer söz sahibi isen, hak ile söyle, hak İle hükmet. Heva ve hevese uyma.
6. Daima bilgili kişileri dinle. Bir işi bitirince, yeni bir işe başla.
7. Sır tutmasını bil. sırrın sorumluluğu çok önemlidir.
8. Allah'ın haklarına ve halkın haklarına dikkat et. Kur'an 47:38'de, ".. Allah zengindir, siz ise fakirsiniz.. " buyuruluyor, insan daima Allah'tan istemeye mecburdur.
9. Sakın ola ki iki kişinin arasını bozma. Bu durum dini yıkar.
10. Sağlığını ve boş zamanlarını en kıymetli hazine olarak bil. Allah'ın razı olacağı işlerde, Ölçülü bir şekilde değerlendir.
11. Terk ettiğin kabahatleri bir daha yapmamaya kararlı ol. işlemekte bulunduğun hayırlı içleri de ölünceye kadar sürdür, sakın bırakma.
12. Bilmediklerini bilenden öğren. Bildiklerini de bilmeyenlere öğret.
13. Sadaka mal ile olduğu gibi, Tehlil (La ilahe illallah), Tekbir (Allahu Ekber). Tahmid (Elhamdü Lillah), Havkale (La havle ve la kuvvete İlla Billah), Teşbih (Sübhan Allah) ile de olur. Bunlar, zikirlerin en üstünüdür.
14. Söylediğin söze dikkat et. Örneğin, bir insan mümin kardeşine kafir dese, o kelime dediği yere gider. Eğer dediği gibiyse, orada kalır, değilse söyleyene geri ge­lir.
15. Devletin büyüklerine dil uzatma. Hataları olursa onlara aittir. Senin tutu­mun, emirlere uymak, düzeni bozmamak olmalı. Eğer tenkit edeceksen, sıfatı tenkit et, öze dokunma. Methedersen, her ikisini de methet.
16. Üç şeyden kork ; Allah'tan, nefsinden, Allah'tan korkmayandan.
17. Allah sana servet ihsan etmişse, onu Allah'ın razı olacağı yerlere sarfet. însan, nimeti arttıkça, şükrünü artırmalı. Şükür etmeyenlerin Kalbine dalgınlık gelir. Bunların dilleri zikrullaha, kalpleri de huzura kavuşamaz.
18. Üç kişi bir yerde İken, ikisinin gizli konuşmağı veya üçüncünün bilmediği bir dil İle konuşmaları doğru değildir.
19. Konuşmalarının anlaşılmasını istiyorsan, herkesin anlayabileceği şekilde konuş. Bu yetenek; ilim adamlarının yanına cahil olarak varmakla, zahidlerin yanına, dünyayı bırakarak gitmekle, irfan ehlinin yanına varınca da susmakla kazanılır.
20. Bir şeyi iyice bilmeden, görmeden İşleme, işlediğin işin kalıcı ve faydalı olmasına özen göster.
21. Namazı evinin her tarafında kıl. Zekatını ver. insanlardan ayrı düşme. Sa­bır ve namazla Hak'tan yardım iste.
22. Faydasız ilim, şifasız ilaca benzer. Güzel ilim, çalışma ile beraber olandır.
23. Misafirlerine İkram et. Misafirin hakkı üç gündür. Fazla kalırsa sadaka olur. Misafire ikram, imanın şubelerindendir. Kötülüğü en güzel bir şekilde savmak, sesini kısmak, sabırlı olmak, böbürlenmemek, alçakgönüllü olmak da imanın kapsamındadır.
24. İnsan adaleti önce kendi nefsinde uygulamalı, İnsana yakışan ne kadar güzel şeyler varsa, onları doğru bir şekilde kendisine mal etmeli.
25. Kimsenin ayıplarını araştırma. Karınla, kocanla iyi geçin. Sakın kendine uydurmağa çalışma. Çocuklarına güzel isimler koy, edep öğret.
26. Vasi, elçi, şahid olmamağa gayret et. Olduğun takdirde, sorumluluğunu en iyi şekilde, bilerek yerine getir.
27. Gizli yapılan faydalı işler, İhlasın en büyük göstergesidir.
28. Arefe ve Aşure oruçlarına devam et. Zilhiccenin ilk on gününde, Muharrem'in ilk on gününde ibadeti çok yap.
29. Günahında ısrar etme, hemen tövbe et. Yemine dilini alıştırma, kararlarında acele etme. Eğer öfkeliysen, sakinleşmeyi bekle; aç isen, açlığını gider.
30. Az ye, az uyu, öz konuş, yararlı iş işle. Herkesi dinle, sana faydalı olanları al ve kendinde hapsetmeden ölçülü olarak dağıtmaya yönel.
31. Her halinde iyi niyetli olmağa gayret et. ibadetin başı, niyettir.
32. Falcılara ve büyücülere gitme. Kendin de böyle işlerle uğraşma. Kazanmağa kudretin varken, sadaka alma. Her an Allah'ın verdiklerine şükret.
33. "Allah" ismi şerifine devam et. Başından elifi kaldırırsan, Lillah kalır. Yi­ne Allah'ın ismindendir. ikinci lam'ı kaldırırsan Hu kalır ki, o da Allah'ın ismindendir. Başka hiçbir kelimede bu özellik yoktur.
34. Abdest alırken suyu fazla harcama. Her konuda israftan kaçın, ölçülü ol.
35. Yedi büyük günahtan sakın : Allah'a eş koşmaktan, isim peşine düşerek yaşamaktan, nefse zulümden, yetim malı yemekten, hak edilmemiş para yemekten, as­kerden kaçmaktan, insanlara kötü söz söylemekten, zan ve sanılarda bulunmaktan.
36. Hürmetler karşılıklıdır. Sabırla öfkesini yutanın kalbine emniyet ve imanın dolacağını da unutma.
37. İhtiyacı olanların yardımına, karşılık beklemeden koş.
38. insanları hayırlı işlere teşvik edenler, sevaba ortak olurlar.
39. Borcuna sadık ol. Sözünden dönme ve yerine getiremeyeceğin vaatlerde asla bulunma.
40. Vasiyetlerin en faydalısı ve en doğrusu, Kur'an vasiyetidir. Kur'an'ı oku, öğren, öğret.
41. Hesap günü, ahiretteki hesap günü olmakla beraber, dünyada nefslerini hesaba çekmeyenler için de geçerlidir. "Hesaba çekilmezden önce kendinizi hesaba çekin" diye emir vardır.
42. Dünyada da cezalar vardır. Bunlar, insanları tevbe ve düşünceye yönelttiği için faydalıdır. Tevbe Suresi 102. ayetinde, günahlarını itiraf edenlerin affedilecekleri belirtilir: "Savaştan geri kalanların bir kısmı da, suçlarını itiraf ettiler. Onlar iyi işi kötüyle karıştırmışlardı. Allah'ın onların tevbesini kabul etmesi umulur; çünkü O bağış­layandır, merhamet edendir."
43. Kusurları örtenlerden ol, Allah yardımcın olur. Akraba ve komşularına iyi­lik et, Müslüman olursun. Dostlarına iyilik et, mümin olursun. Allah'ın farz kıldığı ibadetleri yap, abid (ibadet eden) olursun. Allah'ın taksimine razı ol, zahid (tam imanlı) olursun.
44. Sana sunulan maddi, manevi değerlerde cimrilik yapma. ölçülü dağıt.
45. Neyi arzuluyorsan, arzu ettiğini önce kendin yap. örneğin: Sevilmek istiyorsan, önce sevmeyi öğren. Kazanmak istiyorsan, önce çalış. Hürmet görmek istiyorsan, Önce hürmet et.
46. Eğer İşin sonundan korkar, nasıl sona ereceğini bilemezsen, Kur'an, 3:8'i oku ; "Rabbimiz, bizi doğru yola erdirdikten sonra kalplerimizi eğriltme, katından bize rahmet bağışla; şüphesiz sen sonsuz bağışta bulunansın." 8:9 ; "Rabbimiz, doğrusu geleceği şüphe götürmeyen günde, insanları toplayacak olan sensin. Şüphesiz ki Allah verdiği sözden caymaz."
47. Eğer, Allah'a yönelerek affını istersen, Muhammed Aleyhisselâm ve ensarının (dost) dediklerini söyle (Kur'an 2:286) : "Rabbimiz, eğer unutacak' veya yanılacak olursak bizi sorumlu tutma. Rabbimiz, bizden öncekilere yüklediğin gibi, bize de ağır yük yükleme. Rabbimiz, bize gücümüzün yetmeyeceği şeyi taşıtma, bizi affet, bizi bağışla, bize acı. Sen Mevla'mızsın, kâfirlere karşı bize yardım et."

48. Hata yapanları görüp, ne diyeceğini bilemediğin takdirde, Hz. îsa'nın dedi­ği gibi söyle (Kur'an, 5:117) : "Sen benim içimde olanı bilirsin, ben senin İçinde olanı bitmem; doğrusu görülmeyeni bilen ancak sensin."