ANLAMA GÜCÜNÜN GELİŞTİRİLMESİ

Öğrenmek,anlamak demektir.Anlama gücünün geliştirilmesi için,konunun dikkatle okunması,öğrencilerin eski bilgiler ile benzerlik ve bağıntısının kurulması,örneklere dikkat edilmesi,okunulan konunun ana fikrinin ortaya çıkarılması hususları üzerinde durulması gerekir.
Bütün-Parça-Bütün Yöntemi
A-İnceleme,
B-Sorular oluşturma,
C-Okuma
D-Hatırlama ve özetleme
E-Tekrarlama
A-İNCELEME: Bir kitabın ya da yazının incelenmesi,o kitap hakkındaki genel bir bilgi sahibi olmak demektir.Bu da kitabın adının,yazarının,basıldığı yılın,kapağındaki tanıtıcı yazıların önsözü ile içindekilerin ve anabaşlıkların genel olarak gözden geçirilmesi ile mümkün olur. Diğer kitabın devamından yararlanılmak isteniyorsa,o zaman daha ayrıntılı bir inceleme yapılamalıdır.
B-SORULAR OLUŞTURMAK: Her kitabı veya yazıyı,bir takım sorulara cevap bulmak için okumak gerekir.Bu nedenle okumaya geçmeden önce,yapılan incelemeden de yararlanılarak söz konusu kaynaktan cevapları bulunabilecek sorular belirlenmelidir.Bu sorular kişiyi daha dikkatli olmaya yöneltecektir.
C-OKUMA: Bir ders kitabını ya da düşündürücü eseri okurken,beyin güçlerini konuya yöneltmek gerekir. Okuduğunu anlamada başarı iyi ve hızlı okuyabilmeye bağlıdır.Okuma sırasında niçin,nasıl, nerede,ne zaman,kim gibi sorular,okuyanın kafasında merak uyandırmaktadır.Özelden genele doğru gitmede,kitabın,her bölümünün ve sonuçta tümünün ana düşüncesini bulmak gerekir. Ele alınan bir kitabın veya yazının en az iki defa okunması,anlamanın ön şartıdır. İlk okumada kitap ya da yazıdaki ana-yan düşüncelerini tespit etmek gerekir.Bu esnada not çıkartma veya satırların altını çizme gibi işlemler yapılamamalıdır.İkinci okumada ise;ana ve yan düşünceler, kesin olarak belirlenmeli,ve satır altları çizilmelidir.
a.İyi okuma:Bütün-parça -bütün yöntemindeki çalışmaları yerine getirmek,iyi okumak demektir.
b.Hızlı Okumak:İyi ve etkili okuma deyince,okuduğunu anlamak akla gelir.ancak hızlı Okumayı engelleyen faktörler vardır.
1.Kavrama uzaklığının ve kesintilerinin kısa oluşu;bazı kişiler bir yazıyı okurken,bir veya daha fazla kelimeyi kavrayabilmektedir.Buna "kavrama uzaklığı" denir.
2.sık sık geriye dönüş;kavrama uzaklığı ne kadar uzak olursa,geriye dönüşler,o oranda çoğalır ve zaman kaybına neden olur.
3.Sessiz okuma alışkanlığının kazanılmış olmasıdır.
Okuma hızının geliştirilmesi için,gözlerin kusursuz olması,sözcük dağarcığını zenginleştirmek,çok okumak,sözlük ve ansiklopedi gibi kaynak kitaplardan yararlanmayı alışkanlık haline getirmek,yeni, yabancı teknik sözcükleri not etmek ve bunları günlük konuşmalarda ve yazılarda kullanmaya çalışmak gerekir.
Okumayı geliştirmede ön şart iyi ve sürekli okuma alışkanlığı edinmek,günde en az 15-20 dakikalık bir zamanı okumaya ayırmaktır.Okumayı daha iyiye götürebilmek için,okuldaki Türkçe ve Edebiyat öğretmenleri ile işbirliği yapılmalıdır.

D- HATIRLAMA-ÖZETLEME
Okuduklarını yeniden gözden geçirmeyen hatırlamaya çalışmayanlar,öğrendiklerinin yarısını kitabı bıraktıktan bir süre sonra unutmaktadır.Bu nedenle öğrendiklerimizi unutmamak için düzenli bir çaba göstermek zorundayız .
Gözden geçirme ve hatırlama çalışmalarınızı parça parça yürütmelisiniz. Her başlık altındaki parçayı dikkatle okuduktan sonra durunuz , okuduklarınızı hatırlamaya çalışınız.Eğer zamanınız sınırlı ise konunun ana çizgilerini belirlemekle yetinebilirsiniz.
Okuduğunuz yere bakmadan o parçayı başarı ile özetleyebilirsiniz o parçayı anlamışsınız demektir. Kimi zaman okuduğunuzu anladığınızı sanırsınız . Ancak özetlemeye sıra gelince bir cümle bile yazamadığınızı görürsünüz .
Özet çıkarma: Bu konuda dikkat edeceğiniz e önemli nokta okuduğunuz yazının özünü yakalamak ve okunan yazıya bakmadan kendi sözcükleriniz ile oluşturacağınız cümleler ile okunaklı ve kısaca yazabilmektedir.
En kolay özetleme paragraf paragraf yapılan özetlemedir.İkinci paragraf kümelerinin özetlenmesidir. Üçüncüsü bölümlerin özetlenmesidir.
Özet çıkarırken yazıdaki planı bozmamaya,yazının amacını yitirmemeye,ana düşüncesini ve onu destekleyen yardımcı düşünceleri belirtmeye ve yazıdaki anlamı korunaya çalışmalısınız. Gerek okurken gerekse yazarken konunu ana çizgilerini belirtmek çok gereklidir.Bunu gerçekleştirmek, yazının çatısını gösteren şemayı oluşturmak demektir. Ana çizgiler ile yazı bütünü çok kısa bir özet biçiminde gözler önüne serilmiş olur.Ana çizgileri çıkarmak için ,okuduğunuz yazının başlıklarından yaralanabilirsiniz. Her bölüm başlığını o bölümün ana düşüncesini içerecek bir cümle biçiminde genişletiniz sonra paragrafların na cümlelerinden yararlanarak alt başlıkları yardımcı düşünceleri yansıtan bir cümle durumuna sokunuz.Üçüncü,dördüncü aşamada alt başlıklar varsa yada siz böyle bir ayrıntılamayı gerekli görüyorsanız birinci ve ikinci derecedeki düşünceleri belirttikten sonra üçüncü ve dördüncü derecedeki düşünceleri de birer cümle olarak belirleyebilirsiniz. Her aşamayı bir öncekinden içerde yazarsanız, bir,iki,üç,dört,beşinci derecedeki düşüncelerin ilk bakışta görünebilmesini sağlamış olursunuz.
Ana çizgileri,özet çıkarma ve not alma madde ( bölüm ve alt bölüm) başlıkları olarak kullanabilirsiniz. Hatırlama ve özetleme aşamasında gerçekleştirilmesi gereken bir iş te okunan yazıyı değerlendirmektir. Özet ile söylersek; bu aşamada bütünü oluşturan her parça,tüm ayrıntıları ile öğrenilmeye çalışılmalıdır. Hafızanın öğrenim çalışmalarındaki fonksiyonu büyüktür.Aslında öğrenme hafızaya fazla dayanmamalıdır. Fakat bazı konular da hafıza olmadan öğrenilmemektedir.Bunun da eğitimine gerekli itimam gösterilmeli, dikkat edilmelidir. Çünkü eğitim ve öğretimin son amacı sayılan "düşünmeyi öğrenmek " hafıza aracılığıyla olmaktadır. Hafıza, düşünme için gerekli olan zihni araçları verir. Eğim psikolojisinin verilerine göre ve C.G Wren ve R.P.Larsen gibi yazarlara göre daha verimli bellemeye götüre öğrenim ilkeleri şöyle sıralanabilir.
1. Öğrenilen şeyler, zihinde bir takım "parçalar " halinde kalmamalı bunlar, dersin özelliğine uygun bir " ilke" ye bağlanmalıdır.
2. Bu ilkeler yalnızca zihinde zihinde veya hafızada duran bir "ilke"olarak kalmalı; her ilke, hayatla ilgili bir konuya da bağlanmalıdır.
3. Bir konunun öğrenilmesi , ileride o konunun , kişinin kendisi için gerekli olunacağına inanılarak yapılmalı, her öğrenme olayı"gelecek"le ilgili bir amaca bağlanmalıdır.
4. Öğrenilen konular sınıflandırılarak dağınıklıktan kurtarılmalıdır.
5. Yeni öğrenilen bir kelime veya fikir, daha önce öğrenilen benzerlerine veya zıtlarına bağlanmaya çalışılmalıdır.
6. Her kesi, öğrenmede yetenekli olduğu bir yönü vardır.
7. Bir konunun örenilmesinde çok kez " bütün " ,"parça","bütün" metodu uygulanmalıdır.
8. Öğrenmede veya bellemede " aralıklı tekrar " a önem verilmelidir.
9. Ezberlnecek bazı teknik kelime veya terimler, bir kartın bir yüzüne yazılmalıdır,diğer yüzünde gerekli açıklamalar bulunmalıdır.
Öğrenilen bir şeyi hatırlayabilme , alışkanlık gerektiren bir iştir. Ama "unutma" olmadan da öğrenmenin ola bileceği şüphelidir.
Tekrarlama : Bu aşamada,okuyup öğrendiklerinizin doğru olup olmadığını denetlemiş ve doğru olanları pekiştirmiş olacaksınız. doğrulama amacı ile yapacağınız ilk iş , okuduğunuz kitap ya da yazının genel yapısını incelemektir. İkinci işiniz kitap ya da yazı ile ilgili olarak oluşturduğunuz soruların tümünü cevaplayıp, cevaplayamadığınızı yoklamaktır Cevaplanması gereken yeni sorular ortaya çıkmışsa, onları da cevaplamış olmasınız.Üçüncü işiniz ise kitap ya da yazıyı yeniden okumak ve notlarınızdaki eksiklikleri tamamlamaktır.
Not alma:
a. Öğretmenin anlattıklarından özellikle ders kitaplarında bulunmayan açıklamanın,
b. Bir konferansçının anlamı bulunan düşüncelerinin ,
c. Okunan kitap ve yazıdaki ilginç bulunan düşüncelerin ,
d. Bir gezide ilgiyi çeken özelliklerin ,
e. Her hangi bir anda akla gelen ilginç görüşlerin kısa sözlerle yazılması.
Yararları :
a. Konuyu kısaltarak not tuttuğunuz için ifade yeteneğiniz gelişir.
b. Öğrenilen zamanla unutulsa bile bu konu ile ilgili notları okumakla konuyu hemen hatırlarsınız.
c. Not tutma anında dikkat devamlı olarak bir noktaya toplandığında bilgi ve fikirler kolayca zihninize yerleşir.
d. Tertip ve düzenleme yeteneklerinizi arttırır.
e. Sizi sürekli olarak etkin , uyanık ve gelişmeye açık tutar.
Not almada dikkat edilecek noktalar :
1. Not almaya başlarken tarih koyunuz.
2. Not tutarken belli bir plana göre hareket edilmelidir. Plan ve taslak, notların tertipli olarak yazılmasına yardım eder. Bu konuyu bölüm ve kısımlara ayırarak not alınız.
3. Notlar kısa ve özlü fikirleri kapsamalıdır.
4. Notları kedi ifadenizle yazmalısınız.
5. Notları yazarken düzenli ve okunaklı bir ifade kullanmalısınız .
6. Notları mümkün olduğu kadar mürekkepli kalem ile tutunuz.
İyi ödev hazırlama :
A.Ödevlerin amacı :
1. Öğrencilerde ödev duygusu ve sorumluluğu geliştirmek ,
2. Çeşitli konularda görüş sahibi olmak , düşüncelerini düzene sokmak ,
3. Araştırma , düşünme ve ifade yeteneğini geliştirmek ,
4. Yazma pratiği kazandırmak amacını taşır.
B. Ödeve başlamadan önce yapılacak işler :
1. Ödev :giriş , gelişme ve sonuç bölümlerinden meydana gelir.
2. Giriş bölümünde , konudan anlaşılan konunun önemi , tanımı , işleniş şekli ve nedenleri anlatılmalıdır.
3. Gelişme bölümünde , görüşler üç - dört ana düşünce evresinde geliştirilmeli şekil , şema , çizgi ve resim bu bölümde kullanılmalıdır.
4. Sonuç bölümünde ana düşünce özetlenerek ödev sorusuna belirli , kesin bir cevap verilmelidir.
5. Ödevin en alt kısmında yararlanılan kaynaklar belirtilmeli , başkasından aynen alınan cümleler tırnak içine alınmalıdır.
6. Ödevler , temiz okunaklı ve dilbilgisi kurallarına uygun olmalıdır.
7. Ödevler , ödev toplama gününden birkaç gün önce yapılıp hazırlanmalıdır.
8. Öğrenciler ödevin toplanacağı günü unutmamalıdır. Bunun için basit bir kural bir çizelge hazırlayıp , her dersin ödev komisyonunu verildiği ve toplanacağı tarihi belirtmek olmalıdır.
9. Ev ödevleri öğretmen tarafından düzeltilip , geri verildikten sonra , öğrenci ödevini bir kez daha okuyarak yaptığı hataları görmeli , aynı hataya bir daha düşmemelidir.